Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΤΗΣ ΜΑΣΤΟΥΡΑΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΣΟΜΠΡΕΡΟ

«Κοιτώ δίχως να κοιτάζω. Φοβάμαι μη με δουν. Δεν είμαι αυτό που λένε "ευχάριστο" στην όψη. Είμαι το κομμένο κεφάλι νούμερο χίλια αυτού του έτους στο Μεξικό. Είμαι ένας από τους πενήντα αποκεφαλισμένους της εβδομάδας, ο έβδομος σήμερα και ο μοναδικός των τελευταίων τριών ωρών και ενός τετάρτου... Επιτρέψτε μου να συστηθώ».


Αυτές οι φράσεις, από το μυθιστόρημα «La voluntad y la fortuna» («Η βούληση και η τύχη»), του Κάρλος Φουέντες αποτελούν ίσως την πιστότερη περιγραφή του σημερινού Μεξικού. Μιας χώρας όπου όλες οι λέξεις απέκτησαν ως πρώτο συνθετικό το «ναρκω-» και όλοι μιλούν για «ναρκωπόλεμο», «ναρκεμπόρους» ακόμη και «ναρκωτράγουδα», με φόντο απαγωγές, αποκεφαλισμένα ή απανθρακωμένα πτώματα και μαφιόζους που με τα «ναρκωδολάρια» εξαγοράζουν αστυνομικούς, τελωνειακούς και πολιτικούς. Τους πάντες...

Εκατόμβες θυμάτων

Η ζωή, επιβεβαιώνοντας την τέχνη, κατέγραψε χίλιους νεκρούς το πρώτο δίμηνο του 2009, παρά τους 45.000 στρατιώτες που έχει κατεβάσει στους δρόμους της χώρας η κυβέρνηση Καλντερόν και τα περισσότερα από 90 εκατ. δολάρια που πήρε από τις ΗΠΑ για να αντιμετωπίσει τη βία του οργανωμένου εγκλήματος.

Η βία, όμως, έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο, ενώ η ροή των ναρκωτικών προς τις ΗΠΑ δεν έχει μειωθεί αισθητά και η ροή των ναρκωδολαρίων προς το Μεξικό συνεχίζει απρόσκοπτη, φτάνοντας τα 10-30 δισ. δολάρια το χρόνο.

Αυτό που βιώνει σήμερα το Μεξικό είναι ένας διπλός πόλεμος: Ανάμεσα στα μεγάλα καρτέλ των ναρκωτικών -οργανωμένα γύρω από πόλεις ή πολιτείες (του Κόλπου του Μεξικού, της Σιναλόα, της Χουάρες, της Κολίνα, Τιχουάνα) κυρίως κατά μήκος των συνόρων προς τις ΗΠΑ- για την αναδιανομή περιοχών ελέγχου και οδών διακίνησής τους. Αλλά και μεταξύ του οργανωμένου εγκλήματος και του κράτους.

Σκηνικό των πιο αιματηρών συγκρούσεων η πόλη Χουάρες της πολιτείας της Τσιουάουα, όπου σε 14 μήνες σκοτώθηκαν 2.700 πολίτες και 250 το πρώτο δίμηνο φέτος . Η κυβέρνηση έστειλε στις αρχές Μαρτίου 5.000 επιπλέον στρατιώτες και 1.000 αστυνομικούς σε αυτή την πόλη, όπου το 40% των νέων είναι άνεργοι και η μόνη επικερδής επιχείρηση -πέραν του εμπορίου ναρκωτικών- είναι τα γραφεία τελετών, αλλά η κατάσταση παραμένει έκρυθμη.

Ο Χοακίν Γκουσμάν, αρχηγός του καρτέλ της πολιτείας Σιναλόα και πλέον καταζητούμενος εγκληματίας του Μεξικού (μετά την απόδρασή από τη φυλακή το 2001), θέλει να ελέγξει το καρτέλ της Χουάρες, εξασφαλίζοντας τα δίκτυα διανομής προς το Τέξας.

Το ίδιο διεκδικεί και το καρτέλ του Κόλπου με τους Zetas, τους πληρωμένους δολοφόνους του. Ανάμεσά τους και μικρότερα συνδικάτα του εγκλήματος που θέλουν να αυξήσουν το μερίδιό τους στην αγορά.

Σε αυτό το εκρηκτικό σκηνικό, οι δυνάμεις ασφαλείας δεν βρίσκονται μόνο απέναντί τους, αλλά συχνά και πλάι τους. Είναι ενδεικτική μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ρεβίστα», που αποκάλυψε πως σε πόλεις σαν την Τιχουάνα εννέα στους δέκα αστυνομικούς έχουν σχέσεις με εμπόρους ναρκωτικών.

Αυτό είναι πταίσμα μπροστά στα σκάνδαλα που πλήττουν τους θεσμούς καταπολέμησης των ναρκωτικών της χώρας.

Ανάμεσα στους δεκάδες συλληφθέντες των τελευταίων μηνών περιλαμβάνεται ο εκπρόσωπος της χώρας στην Υπηρεσία κατά των Ναρκωτικών του ΟΗΕ, Νόε Ραμίρες, που συνελήφθη με την κατηγορία της αποδοχής 450.000 δολαρίων από το καρτέλ της Σιναλόα.

Αλλοι διαπρεπείς εκ των συλληφθέντων είναι ο Ρικάρντο Γουτιέρες, επικεφαλής του μεξικανικού παραρτήματος της Interpol (ενώ ο αντικαταστάτης του βρίσκεται υπό δικαστική επιτήρηση) και ο Χαβιέρ Ερέρα, δεύτερος στην ιεραρχία της AFI (του μεξικανικού FBI), του οποίου ο αδελφός και διοικητής πολιτειακής αστυνομίας φέρεται ως συνεργάτης των Zetas.

Χρήμα και βία

Οποιους δεν πείθει το χρήμα τους πειθαναγκάζει η βία: Τον περασμένο μήνα ο αρχηγός της αστυνομίας της Χουάρες αναγκάστηκε να παραιτηθεί όταν η απειλή των εμπόρων ναρκωτικών ότι θα σκότωναν έναν αστυνομικό κάθε 48 ώρες «αν δεν τους άδειαζε τη γωνιά» άρχισε να υλοποιείται.

Τον ίδιο μήνα, δολοφόνησαν έναν δήμαρχο στο Μιτσοακάν, αποπειράθηκαν να δολοφονήσουν τον κυβερνήτη της Τσιουάουα και απείλησαν να αποκεφαλίσουν τον δήμαρχο της Χουάρες μαζί με την οικογένειά του αν δεν παραιτηθεί.

Ελάχιστα μόνο παραδείγματα σε μια τοπική αυτοδιοίκηση, από την οποία, σύμφωνα με δηλώσεις του μεξικανού πρώην συμβούλου ασφαλείας Σαμουέλ Γκονσάλες, τουλάχιστον 300 δήμοι έχουν εξαγοραστεί από τους εμπόρους ναρκωτικών. Πρόσφατη ακαδημαϊκή έρευνα αποκάλυψε ότι σε έξι από δέκα δήμους έχει διεισδύσει το οργανωμένο έγκλημα.

Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν ότι η στρατηγική της στρατιωτικοποίησης της χώρας το μόνο αποτέλεσμα που έχει φέρει είναι περισσότεροι θάνατοι και μεγαλύτερη καταστολή. Το 2008, οι νεκροί αυξήθηκαν στους 6.290, η Γενική Εισαγγελία δέχθηκε 87 καταγγελίες για εγκλήματα κατά δημοσιογράφων και η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων περισσότερες από 1.000 για καταχρήσεις από στρατιωτικούς.

Το κλίμα ηλεκτρίζεται ακόμη περισσότερο, καθώς στις 5 Ιουλίου διεξάγονται εκλογές για την ανανέωση της Βουλής, 6 κυβερνητών και περισσότερων από 600 δήμων και οι συμμορίες της μαφίας θα εντείνουν τη μάχη για την επικράτηση των «επιλογών» τους.